Δημοσίευση στην εφημερίδα ‘Η βραδυνή’ 22/10.12

Οι ενεργειακές απαιτήσεις της εγκύου εξαρτώνται από το Δείκτη Μάζας Σώματος της γυναίκας πριν την εγκυμοσύνη, την ηλικία, το ρυθμό αύξησης σωματικού βάρους και τη σωματική δραστηριότητα της γυναίκας.

Ο παρακάτω πίνακας δείχνει την πρόσληψη βάρους σύμφωνα με το ΔΜΣ της γυναίκας πριν την εγκυμοσύνη, υπό την προϋπόθεση ότι η γυναίκα δεν είναι καθηλωμένη στο κρεβάτι.

Όσο αναφορά τις ενεργειακές απαιτήσεις της εγκύου, αυξάνονται κατά 300 kcal επιπλέον, για τα 2 τελευταία τρίμηνα, ενώ οι θερμίδες κατά το 1^ο τρίμηνο για μια γυναίκα με σωστή θρέψη, είναι ελάχιστες.

Οι πρωτεϊνικές ανάγκες της εγκύου αυξάνονται  κατά 6 γρ. επιπλέον του φυσιολογικού, μόνο κατά το 3^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης, όταν ο μητρικός και εμβρυϊκός ρυθμός ανάπτυξης αυξάνει ραγδαία.

Τα ‘απαραίτητα λιπαρά οξέα’, αυτά δηλαδή που δεν μπορεί να συνθέσει από μόνος του ο οργανισμός, παίζουν ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στη διατροφή της εγκύου και ιδιαίτερα το δοκοσαεξαενοϊκό οξύ. Το τελευταίο ανήκει στα γνωστά σε όλους μας ‘ωμέγα 3 λιπαρά οξέα’. Μελέτες έχουν δείξει ότι το δοκοσαεξαενοϊκό οξύ εμπλέκεται ουσιαστικά στην ανάπτυξη υγιούς νευρικού συστήματος του εμβρύου. Πλούσιες πηγές ωμέγα 3 λιπαρών οξέων αποτελούν τα λιπαρά ψάρια (σαρδέλες, σολωμός, πέστροφα, φρέσκος μπακαλιάρος), καθώς και ο λιναρόσπορος. Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καλό είναι να αποφεύγεται η κατανάλωση ψαριών όπως ο ξιφίας, καθώς είναι υψηλός σε βαρέα μέταλλα (υδράργυρο).

To φυλλικό οξύ, βιταμίνη του συμπλέγματος Β, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον στην εγκυμοσύνη, καθώς εμπλέκεται στη σύνθεση του DNA.

H κύρια δράση του στην εγκυμοσύνη είναι ότι προστατεύει ενάντια στις δυσπλασίες του νωτιαίου σωλήνα. Επειδή η σύνθεση του νωτιαίου σωλήνα ξεκινά από τα πολύ πρώτα στάδια της εγκυμοσύνης, καλό είναι όταν προγραμματίζετε την εγκυμοσύνη σας, να συμπληρώσετε τη διατροφή σας με 400μg οξέος ένα μήνα πριν τη σύλληψη και μέχρι τη 12^η εβδομάδα της κύησης.

Οι κύριες πηγές φυλλικού οξέος από τη διατροφή είναι τα λάχανα Βρυξελών και το σπανάκι καθώς και όλα τα σκουροπράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα όσπρια και κάποια εμπλουτισμένα δημητριακά. Δεδομένου της χαμηλής απορροφητικότητάς του φυλλικού οξέος, η χρήση συμπληρώματος 600 mg καθημερινά κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, κρίνεται αναγκαία.

Ο σίδηρος ως γνωστό είναι πολύ σημαντικός για τη σύνθεση αιμοσφαιρίνης. Καλό είναι να διορθωθούν τυχόν αναιμίες πριν από την εγκυμοσύνη. Η ενίσχυση με σίδηρο πρέπει να ξεκινά την 12^η εβδομάδα και η ενδεικνυόμενη ποσότητα είναι 30mg καθημερινά ή 60-120mg καθημερινά παρουσία αναιμίας.

Η απορρόφηση του σιδήρου φαίνεται να αυξάνεται από το σώμα κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και παρόλη τη συχνή κατανάλωση τροφών υψηλών σε σίδηρο, δε φαίνεται να είναι αρκετή. Για το λόγο αυτό προτείνεται η συμπληρωματική λήψη με σκεύασμα δισθενούς σιδήρου.

Υψηλή περιεκτικότητα σε σίδηρο έχουν το κόκκινο κρέας, τα πουλερικά, το αβγό. Υψηλά σε σίδηρο είναι τα όσπρια και κάποια δημητριακά εμπλουτισμένα με σίδηρο, για τα οποία βέβαια απαιτείται η συμπληρωματική λήψη βιταμίνης C για μέγιστη απορρόφηση. Προσοχή στην κατανάλωση συκωτιού, μιας εξαιρετικής πηγής σιδήρου δεν προτείνεται, αφού αυτό εμπεριέχει υπερβολική βιταμίνη Α, που μπορεί να οδηγήσει το νεογνό σε μικροκεφαλία και προβλήματα με τους νεφρούς.

Οι ανάγκες σε ασβέστιο αυξάνονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς οι ποσότητες που θα καταναλώσει η εγκυμονούσα θα συμβάλλουν ουσιαστικά στην οστική πυκνότητα που θα αναπτύξει αργότερα το παιδί.

Οι συνιστώμενες ποσότητες είναι 1000 mgr για τις γυναίκες άνω των 18 ετών, οι οποίες μπορούν να καλυφθούν από τη διατροφή της εγκύου, αρκεί να συμπληρώνει τουλάχιστον 3 μερίδες από τα ακόλουθα ημερησίως,  ένα ποτήρι γάλα, ένα γιαούρτι ή 1 ½  φέτα κίτρινο σκληρό τυρί. Σε αυτή την περίπτωση η  συμπληρωματική χορήγηση ασβεστίου δεν κρίνεται αναγκαία.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να τονισθεί η αναγκαιότητα ύπαρξης της βιταμίνης D  στη διατροφή, για την επαρκή απορρόφηση του ασβεστίου. Καλές πηγές βιταμίνης D είναι τα λιπαρά ψάρια, τα γαλακτοκομικά προϊόντα, εμπλουτισμένα προϊόντα όπως δημητριακά πρωινού και μαργαρίνες τύπου soft. Ας μην ξεχνάμε ότι το σώμα μας μπορεί να συνθέσει και μόνο του βιταμίνη D αρκεί να εκτίθεται στον ήλιο τουλάχιστον 2-3 φορές/ εβδομάδα για 15 λεπτά.

Ας μην ξεχνάμε την σημασία της μέτριας άσκησης, εφόσον επιτρέπεται από το γυναικολόγο. Η άσκηση μειώνει κατά 50% τον κίνδυνο εμφάνισης σακχαρώδου διαβήτη κυήσεως, καθώς και 40% τον κίνδυνο εκλαμψίας (υψηλή πίεση και αυξημένη ποσότητα πρωτεΐνης στα ούρα).

Τέλος, στα πλαίσια μίας ισορροπημένης διατροφής δε θα μπορούσαν να λείπουν τα τακτικά γεύματα, που ενδείκνυται για καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου στο αίμα και του μεταβολισμού.