Το φολικό οξύ (folate) και το φυλλικό οξύ (folicacid), είναι διαφορετικές μορφές της βιταμίνης Β9 η οποία είναι απαραίτητη για τον οργανισμό καθώς αυτός δεν μπορεί να την συνθέσει από μόνος του. Παρότι υπάρχει διακριτή διαφορά ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο μορφές, πολύ συχνά χρησιμοποιούνται ως συνώνυμα ακόμη και από επαγγελματίες υγείας. Η διευκρίνηση και κατανόηση των διαφορών τους είναι μείζονος σημασίας καθώς επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο την υγεία μας.
Τί είναι το φoλικό οξύ;
Φολικό οξύ είναι η φυσική μορφή της βιταμίνης Β9. Πρόκειται για μία υδατοδιαλυτή βιταμίνη η οποία είναι απαραίτητη για πολλές σημαντικές λειτουργίες στο σώμα μας όπως είναι η κυτταρική ανάπτυξη και ο σχηματισμός DNA. Ο όρος ¨φολικό οξύ¨ πολλές φορές χρησιμοποιείται ως ένας γενικός όρος για να περιγράψει μία ομάδα ενώσεων με παρόμοιες διατροφικές ιδιότητες. Η βιολογικά ενεργή μορφή της βιταμίνης Β9 είναι γνωστή και ως 5-μεθυλ-τετραϋδροφολικό οξύ (5-MTHF). Στο πεπτικό σύστημα μεγάλο μέρος του φολικού οξέος που προέρχεται από την διατροφή, μετατρέπεται σε 5-MTHFπριν εισέλθει στην κυκλοφορία του αίματος.
Η ανεπάρκεια φολικού οξέος έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προβλημάτων υγείας. Πιο συγκεκριμένα, η ανεπάρκεια φολικού οξέος οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα ομοκυστεΐνης στο πλάσμα, γεγονός που έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Ακόμη, η έλλειψη φολικού οξέος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης νεοπλασματικής νόσου ενώ μπορεί να οδηγήσει σε μεγαλοβλαστική αναιμία και σε ανωμαλίες γέννησης.
Για τους λόγους αυτούς, η συμπληρωματική χορήγηση βιταμίνης Β9 και ειδικότερα ο εμπλουτισμός των τροφίμων σε διάφορες χώρες είναι πολύ συχνά φαινόμενα. Παρόλα αυτά το πρόβλημα εντοπίζεται στο γεγονός πως στα εμπλουτισμένα τρόφιμα και στα συμπληρώματα διατροφής, προστίθεται κατά βάση φυλλικό και όχι φολικό οξύ. Το φολικό οξύ βρίσκεται φυσικά σε πολλά τρόφιμα. Πλούσιες πηγές φολικού οξεός είναι τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τα σπαράγγια, το συκώτι, το μπρόκολο, τα όσπρια κ.α.
Τί είναι το φυλλικό οξύ;
Το φυλλικό οξύ είναι η τέχνητή μορφή της βιταμίνης Β9 που χρησιμοποιείται στα συμπληρώματα διατροφής και στον εμπλουτισμό των τροφίμων.
Σε αντίθεση με το φολικό οξύ, το φυλλικό οξύ των εμπλουτισμένων τροφίμων και συμπληρωμάτων, δεν μετατρέπεται στην ενεργό μορφή της βιταμίνης Β9 (5-MTHF) στο πεπτικό σύστημα. Η μετατροπή αυτή γίνεται κυρίως στο ήπαρ και απαιτεί χρόνο. Ακόμη και μία μικρή καθημερινή δόση πιθανόν να μην προλάβει να μεταβολιστεί πλήρως μέχρι τη λήψη της επόμενης δόσης κι αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ειδικά όταν καταναλώνονται εμπλουτισμένα τρόφιμα με ταυτόχρονη λήψη συμπληρωμάτων διατροφής. Με τον τρόπο αυτό αυξάνονται τα επίπεδα φυλλικού οξεός (που δεν έχει μεταβολιστεί) στο αίμα. Το γεγονός αυτό προκαλεί ανησυχία καθώς η αυξημένη συγκέντρωση φυλλικού οξεός έχει συσχετιστεί με διάφορα προβλήματα υγείας. Μερικά από αυτά είναι ο αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου και η μη ανιχνεύσιμη ανεπάρκεια βιταμίνης Β12. Παρότι η υψηλή πρόσληψη φυλλικού οξεός προκαλεί ανησυχία, οι επιπτώσεις για την υγεία είναι ασαφείς και απαιτείται περαιτέρω έρευνα.
Συνοψίζοντας, ο καλύτερος τρόπος να λαμβάνουμε την απαραίτητη για τον οργανισμό βιταμίνη Β9 είναι η κατανάλωση τροφίμων που περιέχουν την φυσική μορφή της ως φολικό οξύ. Για το λόγο αυτό, στο γενικό πληθυσμό συστήνεται η κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων, μέσα από την κατανάλωση τροφίμων που είναι καλές πηγές φολικού οξεός.
Γράφει η Νίκη Μίχου Απόφοιτος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
